Uzun yıllar Burdur Belediyesi’ne ait atölyelerde usta öğreticilik yapan Emel Erte, kültürel mirasımız alaca dokumayı, kurduğu işletmesinde aldığı desteklerle yaşatmaya devam ediyor

Her ilmeğinde her bir telinde el emeği, göz nuru olan Burdur'un en eski geleneksel el sanatlarından Teke yöresine ait (dastar) alaca dokumacılığı, 300 yıllık tarihe sahip. Halıcılık sektörünün gelişmesi ve fabrikasyon üretime geçilmesi nedeniyle yok olmakla karşı karşıya kalan alaca dokumacılığı kaybolmaya yüz tutmuş bir gelenek olarak yeniden hayata döndürülüyor.

300 Yıllık Gelenek

Karışık renkli anlamında, iki ya da çok renkli ve çizgili desende dokumalar olarak bilinen alaca dokumacılığı ile ilgili 1640 tarihli Narh Defteri ile 1640 tarihli Es’ar Defteri’nde tutulmuş kayıtlar bulunuyor. Genellikle pamuk nadiren de ipek malzeme ile yapılan alaca dokumaları, farklı renkte çözgü iplikleri kullanılarak bez ayağı örgüsü tekniğinde dokunuyor. Dayanıklı, kullanışlı ve eskiden beri tüm yörelerde en sık dokunan dokumalar arasında yer alan alaca dokuması, kırmızı ve sarı çizgi ağırlıklı olmakla birlikte koyu kırmızı/bordo, saman rengi, koyu mavi, lacivert ve yeşil gibi renklerde de dokunabiliyor. Alaca dokumaları; şalvar, entari, üçetek, mintan, gömlek, hırka, kaftan, gelinlik, başörtüsü, bohça, minder, yatak örtüsü ve masa örtüsü yapımında kullanılabiliyor. Genellikle zemin üzerine sarı çubuklu, 'beşparmak' olarak da bilinen dayanıklı ve kullanışlı yüzde yüz pamuk bir kumaş türü olarak üzerine ipek ve keten de atılarak farklı ürünler elde edilebiliyor. Kök boya ve dokuma üzerine ebru sanatı uygulamaları da yapılarak ürünler geliştirilirken, kışın sıcak yazın serin tutan pamuktan kumaşlar üretiliyor.

Kültürel Miraslarımız Destekleniyor

1950 yıllarına kadar Burdur‘un önemli bir geçim kaynağı olan alaca dokumalarının yeniden geçim kaynağı hâline gelebilmesi için belediye binasının alaca dokuma atölyesinde iki ayaklı kamçılı el tezgâhlarında Burdurlu kadınlar çalışmalar sürdürürken, aynı yerde uzun yıllar usta öğreticilik yapmış olan Emel Erte, 2022 yılında kendi işletmesini kurmaya karar verdi. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 2018 yılında verilmiş olan Geleneksel El Sanatkârı Belgesi’ne sahip Emel Hanım, Temmuz ayında Narin Alaca Dokuma adlı işletmesini kurdu. İşletmesinin kuruluş işlemlerini tamamladıktan sonra Yaşayan Kültür Mirası İşletmeler Destek Programı’na başvuru yaparak program kapsamında kuruluş, makine ve teçhizat desteği ödemesi aldı. Aldığı desteklerle atölyesindeki makine teçhizat eksiğini tamamlayıp ürün çeşitliliğini ve üretim kapasitesini arttırdı.

Yurt İçi ve Yurt Dışından Büyük İlgi

Pamuklu dokuma kumaş imalatı başta olmak üzere üretmiş olduğu kumaşı kullanarak dış giyim eşyası ve çanta imalatı yapan Emel Erte, ağırlıklı olarak Instagram ve Trendyol hesabı üzerinden satış yapıyor. Cadde üzerinde bulunan dükkânı sayesinde Burdur halkı ve il dışından tur otobüsleriyle gelen turistlere de satış yapma imkânı elde eden Emel Erte, yaptığı alaca dokumaları ile turistlerin giyimine ve evlerine ayrı bir sanatsal estetik katıyor. Şu anda ihracat yapılmayan atölyede internet üzerinden satış yapmak üzere çalışmalar yapılıyor. Yaptığı her işe duygusunu katan, kumaşından motiflerine kadar el dokuma tezgâhlarında özenle dokumuş olduğu kumaşları organik boyalarla renklendiren, ürünlerini hazırlarken her tasarımın kendine özgü olması için emek veren Emel Erte, kültürel mirasımız alaca dokumayı daha çok ürün çeşidiyle üreterek gelecek nesillere ulaştırmayı hedefliyor.

Ürün çeşitliliği zenginleştirilen, ulusal ve uluslararası festivallerde ödül alan, B’laca olarak marka tescili yapılan alaca dokumaları, 1892 yılında Chicago’da uluslararası alanda ödül alan ender Türk El Sanatı olarak yerini koruyor. Masa ve sehpa örtüleri, atkı, şal, sini bezi, göynek, peştamal, el bezi, peçete ve peşkir olarak üretilen alaca dokumaları, özgün moda tasarımı olarak piyasada yer almaya devam ediyor.